Goed snoeien is belangrijk voor het behoud van de boom én voor een goede vruchtopbrengst. Nieuwe vrijwilligers gaan, als ze dat willen, op cursus bij de POMologische Vereniging Noord-Holland. Daar leren ze goed snoeien.
Bekijk in deze PDF de hand-out van de Basiscursus Fruitbomen snoeien van De Fruittuinen.
1e jaar, tijdens de voorjaarssnoei: snoei de eenjarige tak terug tot op 4 ogen.
2e jaar, tijdens de voorjaarssnoei: snoei de tak terug op 2 bloemknoppen.
3e jaar: de terug gesnoeide tak zal vrucht dragen.
4 jaar: er begint zich een sporenstelsel te vormen.
Vruchtknoppen zijn belangrijk
De kleine zijtakjes die aan de harttak en gesteltakken komen zijn belangrijk. Dit zijn de sporen. Dit worden de takjes waar de vruchtknoppen en later de vruchten aan komen. Deze kleine takjes mag je nooit insnoeien. Hoe ouder deze takjes worden, hoe meer vruchtknoppen, hoe meer vruchten. Alleen als ze te dicht bij elkaar zitten voor goede vruchtontwikkeling, mag je ze uitdunnen.
Bekijk in deze PDF de ontwikkeling van een vruchtspoor in 5 plaatjes.
Onderscheid tussen bloem- en bladknoppen
Bloemknoppen ‘staan’ op de tak. Bladknoppen ‘liggen’ op de tak. De eerste knoppen in de boom die groen worden zijn altijd bloemknoppen. Bladknoppen worden pas zo’n 14 dagen later ‘wakker’.
Bekijk in deze PDF de basisbeginselen van het snoeien van fruitbomen. Op pagina 3 staan die bloem- en bladknoppen.
Gebruik van de snoeischaar
– Gebruik een scherpe snoeischaar. Deze heeft een dikker blad en dunner blad. Hou bij het snoeien het dunne blad aan de stamkant.
– Op de tak zitten knoppen of ‘ogen’. Kies een oog dat naar buiten is gericht. Snoeien direct boven dat oog.
– Maak een schuine snede. Zo loopt vocht, zoals regen, makkelijk van het gemaakte snijvlak af.
Structuur van de boom
– Uit de stam groeien de sterke gesteltakken. Daaraan zitten de vruchtentakken, die tussen 45 graden en 90 graden staan.
– Een open structuur zorgt voor licht en lucht in de kroon, voorkomt schimmel en stimuleert de fruitgroei.
– Haal niet teveel takken uit de kroon. Laat minstens 2/3 van de kroon in tact, anders stimuleer je juist waterloten.
– Snoei takken weg, die schuren of elkaar in de weg zitten. Snoei van de 2 takken de zwakste.
– Snoei dikke takken in 2x: eerst op 20 cm van de stam, daarna dichter bij de stam. Zo voorkom je breken of afscheuren.
– Snoei takken die naar beneden hangen (oud vruchthout) weg tot op 6 knoppen van de tak.
Een boom wil hoog en breed groeien
Een boom wil zoveel mogelijk licht opvangen en zal daarom hoog en breed groeien. Daartoe wordt de meeste energie naar de eindknop gestuurd. Soms gaat er zoveel energie naar de eindknop dat dit de onderliggende knoppen verhindert (om) uit te lopen. Snoei je de eindknop weg, dan krijgen andere knoppen dus meer energie.
Een boom kent een voorrangssysteem
– De bovenste knop krijgt de sterkste scheut; uit de daaronder liggende knop ontwikkelt zich een sterke scheut die steil opgroeit.
– De twijgen daaronder hebben een zwakkere groeikracht. De knoppen op deze twijgen die zich dicht bij de hoofdtak bevinden zullen het sterkst groeien.
– De knoppen onderaan de tak en aan de uiteinden groeien het minst. Deze krijgen weinig voedingsstoffen met als gevolg dat de vruchten die hier groeien klein blijven (en slechter smaken). Ook de bladogen op zo’n twijg ontwikkelen zich slecht.
Zelfs op een vruchtbeurs zie je dat zich in het hoogste punt de vruchtaanzet bevindt. Daaronder komen de bladogen die zich kunnen ontwikkelen tot bloembot of scheut. De energieregel is dus in het kort: groei van de vrucht gaat voor scheutgroei en die gaat weer voor op bloemknopvorming, wortel- en stamgroei.
Bij het snoeien rekening houden met deze energieregel
Allereerst tracht je de hart- en gesteltakken zodanig te snoeien dat de energie naar die takken stroomt en er geen zware zijtakken ontstaan. Dan snoei je de takken die onderaan de horizontale takken groeien en de naar beneden gebogen takken weg tot een meer dominant takdeel of scheut. Deze dominantie kun je aflezen aan de dikte ervan. Verwijder niet alle eenjarige scheuten op een tak: zij kunnen bloembotten vormen op hun centrale deel en op de eindknop.
Verwijderen van waterloten
– Dat zijn de takken die recht omhoog groeien. Die groeien alleen, ze bloeien niet en geven dus geen vruchten.
– Als de boom te vol is op die plek, dan snoei ze in zijn geheel weg. Laat niets staan, anders komen daar weer zijtakken aan en krijg je een boom in een boom.
– Alleen als de boom niet vol is, dan mag je de loten laten staan en er het tweede jaar ook niets aandoen, zo ontstaat een nieuwe vruchttak.
– Verwijder je waterloten in het voorjaar, dan gaan op dezelfde plek weer jonge takjes groeien. Die kun je in juni, als ze nog groen zijn, met de hand uittrekken. Doe je dat niet, dan gaan die groene takjes verhouten, herkenbaar aan de bruine kleur. Dan moet je ze volgend jaar weer snoeien, dus dan blijf je bezig.
You Tube video’s:
Hoe en wanneer je het beste je fruitbomen kunt snoeien:
– Boer Tom vertelt : https://youtu.be/FmpxeuPBh_w
– IVN Raalte (vanaf 3e tot 6e minuut) over jonge bomen: https://www.youtube.com/watch?v=u9JjciwA04E
Uitbuigen:
– Deze video gaat over uitbuigen bij fruitbomen, in jonge halfstambomen en hoogstambomen. Hoe werkt dat uitbuigen, waarom doen we het en wat is het effect? https://www.youtube.com/watch?v=p3tZKODQLkY
Hoe zaag je een dikke tak af op de juiste manier:
– De Boomdokter geeft advies bij het afzagen van een gewone, een dode, een afgebroken en een recht opgaande tak. https://www.youtube.com/watch?v=Dgz2FBMp_Ig